Project "Smakelijk Eten"

Als een boer maïs heeft geteeld op zand- of lössgrond, moet hij verplicht een “vanggewas” telen. Dit kan door zaaien na de oogst van de maïs omstreeks eind september. Een vanggewas is bedoeld om uitspoeling van stikstof in het najaar en de winter te voorkomen en mag daarom niet worden vernietigd voor 1 februari van het daaropvolgende jaar. Vanggewassen zijn bijvoorbeeld gras, winterrogge, bladkool of bladrammenas. Milieuorganisaties willen graag dat het vanggewas na de maïsteelt aantrekkelijker wordt gemaakt. Het gaat erom dat het vanggewas zowel visueel voor de voorbijganger in het platteland als qua biodiversiteit een toegevoegde waarde heeft. Voor de verbetering van de ecologische kwaliteit van het vanggewas is het project “Smakelijk Eten”in het leven geroepen. 

Sinds kort ben ik werkzaam als teeltvoorlichter akkerbouw voor een agrarische coöperatie in Gelderland die diensten levert in de vorm van teelt/bedrijfsbegeleiding en producten (veevoer, gewasbescherming, meststoffen etc.) aan ondernemers in de veehouderij, fruitteelt, akkerbouw en laanboomteelt.  De firma is voor de levering van zaaizaad en vanwege zijn expertise over het platteland gevraagd deel te nemen aan het project “Smakelijk Eten”, waarbij ik een rol heb gekregen in de uitvoering van deze opdracht
Aanvrager van het project is de Agrarische Milieuvereniging De Leusder Horstee. Deelnemende partijen zijn Stichting Landschap Erfgoed Utrecht, Stichting Beheer Natuur en Landschap, Stichting Vernieuwing Gelderse Vallei, CML milieuorganisatie Leusden en Rijnvallei. Subsidiegever voor het project is de provincie Utrecht.

De vraag die nu beantwoordt moet worden is: Welke soorten kruiden en planten kunnen het beste met de verplichte vanggewassen mee gezaaid worden waardoor het echte waarde toevoegt voor onder andere insecten en knaagdieren en een verbetering van de beeldkwaliteit van het landschap oplevert? Na  diepgaande oriëntatie  ben ik erachter gekomen dat je qua bloeiende planten in deze periode helaas weinig spectaculairs kunt verwachten. De laatste bloeimaanden zijn toch augustus (denk aan gele mosterd en korenbloem en september (klavers, zonnebloem). Daarnaast zijn veel planten ook vorstgevoelig of kunnen gewoonweg niet meer eind september worden gezaaid. Met deze conclusies in gedachten is de zoektocht verder gegaan en is uiteindelijk een antwoord gevonden in de keuze voor een mengsel van rogge, bladkool (grove bladeren), gele mosterd en bladrammenas. Hierbij hopen we op nog wat warme dagen in het najaar zodat de bladrammenas en bladkool zich  nog goed kunnen ontwikkelen.

Plan van aanpak

• Mijn werkgever draagt de komende tijd veehouders uit het gebied tussen Veenendaal- De Klomp en Amersfoort aan voor dit project. Totaal gaat het om 8 demonstratievelden van in totaal 50 hectare.
• De projectgroep bepaalt uiteindelijk bij welke veehouders we het project definitief onderbrengen.
• Binnenkort ga ik met de loonwerker praten die het alternatieve vanggewas gaat uitzaaien. Ik zal het uitzaaien gaan begeleiden. Het zaaien zal heel nauw luisteren omdat het uiteindelijk om een zaadmengsel gaat  dat uit meerdere fracties bestaat. Gevaar van ontmenging moeten we dus voorkomen door bijvoorbeeld steeds voor maar 1 hectare zaaizaad te mengen.  In het  meest extreme geval zal de loonwerker een perceel in  twee keer moeten inzaaien. Gedurende het najaar zullen vrijwilligers mee gaan helpen met het monitoren van het project door gebruik te maken van insectenvallen en door visueel  waar te nemen of er knaagdieren en dergelijke, op het gewas afkomen.

In volgend nummer van FF Bijbomen hoop ik verder verslag uit te brengen van het project dus: wordt vervolgd!

Michiel Bosdijk